Monday 20 April 2015

Solomon Northup (1808-1863)



               ඇමෙරිකානු වහල් මෙහෙය නිමා කිරීමේ Abolition ව්‍යාපාරයේ නායකයෙකු වූ ද , 2013 වසරේ තිරගතවූ Twelve Years a slave චිත‍්‍රපටය පදනම් වූ සත්‍ය කථාවේ නිර්මාතෘවරයාද වූයේ Solaman Nothup ය. නිව්යෝක් නුවර උපන් අපි‍්‍රකානු ඇමෙරිකානුවකුවූ සොලමන්ගේ පියා නිදහස ලද කලූ ජාතිකයෙකු විය. යුරෝපීය හා අපි‍්‍රකානු මිශුණයකින් යුත් කාන්තාවක් ඔහුගේ මව වූවාය.
               සොලමන් ජීවත් වූයේ නිව්යෝක් නුවර ආසන්නයේය. තමන්ගේම වූ ගොවිපලක් පවත්වාගෙන ගිය ඔහු දක්ෂ වයලීන් වාදකයෙකුද විය. මේ සිදුවීම වන විට ඔහු තිදරු පියෙකු වූයේය. එක්තරා සුදු ජාතිකයෙකු සොලමන්ට සංගීත ශිල්පියෙකු ලෙස රැුකියාවක් සොයාදීමට වොෂින්ටන් නුවරට යාමට ආරාධනා කරයි.
                 එලෙස රවටා සොලමන් කැඳවාගෙන යන තැරැුවිකාර පිරිස සිහි නැති වන බෙහෙතක් මත්පැනට මිශුකර පොවා වහල් කඳවුරකට ගෙන යයි. අනතරුව New Orleans  ප‍්‍රදේශයේ වැවිලිකරුවකුට තැරැුව්කරුවන් විසින් සොලමන්ව විකුණා දමයි. අනේක දුක් පීඩා විඳිමින් දොළොස් අවුරුද්දක් වහල් සේවයේ ගත කරන සොලමන් වැවිලි කරුවාගේ ඉදිකිරීම් කටයුත්තකට පැමිණෙන කැනේඩියානුවකුට සිය වතගොත පවසයි. එකී කැනේඩියානුවා ඒ පණිවිඩය නිව්යෝක් නුවර නගරාධිපතිවරයාට පවසයි. නිව්යෝක් නිදහස් කලාපයේ වැසියෙකු පැහැර ගෙන යාම පිළිබඳව නීතියට අනුකූලව කි‍්‍රයාකරන එහි නගරාධිපතිවරයා සොලමන්ව නිදහස් කර ගනී.


               
සිය පිටුවහල් ජීවිතය ගැන ලියූ සැබෑ අත්දැකීම Twelve Years a Slave  සොලමන් විසින් 1853 දී  පළකළේය. පසුව ඔහු එකී ව්‍යාපාරය වෙනුවෙන් වහල් මෙහෙයට විරුද්ධව දේශන පවත්වමින් ඇමෙරිකානු ජනතාව දැනුවත් කළේය.
               ඉනික්බිතිව යළිත් 1857 දී සොලමන් අතුරුදහන්වන අතර නැවත ඔහු හමුවන්නේ 1863 දීය.සමහර ඉතිහාසඥයන් පවසන්නේ ඔහු යළිත් වරක් වහලෙකු ලෙස පැහැර ගැනීමට ලක්වූ බවයි.

        සොලමන්ගේ කථාව 1984 දී සුප‍්‍රකට PBS ටෙලිවිෂනය රූපවාහිනී වාර්ථා චිත‍්‍රපටයක් ලෙස සැකසූ අතර 2013 දී සිනමාවට නැගිණි. එය 2014 වසරේ දී ඔස්කාර් සිනමා උළෙලේ දී හොඳම චිත‍්‍රපටයට හිමි සම්මානය හිමිකර ගත්තේය.පසුගිය වසරේදී මම මේ චිත‍්‍රපටය සිනමා ශාලාවකදී නැරඹුවෙමි. ඊයේ පෙරේදා දවසකයළිත් මෙම චිත‍්‍රපටය නැරඹුවේ වීඩියෝ පටයකිනි. එය නැරඹූ කාරණය තරමක් වැදගත් යයි සිතමි.

            Black History Month  යනු කලූ ජාතිකයන් සිය අතීතය සංස්කෘතික, සමාජ හා දේශපාලනික වශයෙන් සමරන මාසයයි. මගේ මතකයේ හැටියට මෙම මාසය පෙබරවාරි විය යුතුය. මා නිතර යන එන ටොරොන්ටෝ නගරයේ ප‍්‍රජා මධ්‍යස්තානයක මේ සැමරුම සඳහා තෝරා ගෙන තිබූ  අංග අතර කලූ ජාතික ඉතිහාසයට සම්බන්ධ චිත‍්‍රපට සතියක්ද විය. එහි දී තෝරාගත් එක චිත‍්‍රපටයක් වූයේ  Twelve Years a Slave චිත‍්‍රපටයයි. චිත‍්‍රපට සතියක් කීවාට එය විශාල රූපවාහිනී තිරයක පෙන් වූ වීඩියෝ චිත‍්‍රපට උළෙලක් විය.  කලූ ජාතිකයන් 10ක් පමණ වූ නරඹන්නන් අතර සිටි එකම කලූ ජාතිකයෙකු නොවන්නා මා විය. වීඩියෝ දර්ශනය අතරතුර එකී කලූ ජාතිකයන් අතර මේ චිත‍්‍රපටය ගැන වූ සාකච්ඡුාව මටද ඇසුණි. තමුන් අමානුෂික වහල් මෙහෙයට ලක් කළ ඇමෙරිකාවේ වත්මන් ජනාධීපතිවරයා තම ජාතිකයන් අතරින් තේරී පත්වීම දෛවෝපගත දෙයක් ලෙස ඔවුන් දුටුවෝය. සුදු ජාතිකයන් විසින් ඉතා තුච්ඡු ලෙස තමන් පෙලූ ඉතිහාසය ඔවුන්  ඉතා රලූ වචන පාවිච්චි කරමින් හෙලා දකිමින් කථා කළෝය.
      ලෝකයට කරන ඇමෙරිකානු බලපෑම හොඳඳ නරකද යන්න වෙනම කතා කළ යුත්තකි. එහෙත් අද ඇමෙරිකාව තුළ  නිදහස හා ප‍්‍රජාතන්ත‍්‍රවාදය අපූරුවට ස්ථාපිතව තිබේ. මෙම චිත‍්‍රපටයෙන් පෙන්වන ඇමෙරිකාවත් අද ඇමෙරිකාවත් අතර ඇති අති විශාල පරතරය අහසට පොළොව මෙනි. මෙවන් තත්වයකට ඇමෙරිකාව පත්කර ගැනීම උදෙසා කලූ ජාතිකයෝ කවර නම් ජීවිත ප‍්‍රමාණයක් පුදන්නට ඇද්ද?

Sunday 12 April 2015

ආචාර්ය පේ‍්‍රමදාස උඩගම: අධ්‍යාපන ප‍්‍රතිසංස්කරණ සඳහා නව මානයක් දීමට තැත්කළ වියතෙක්



             ආත්මාර්ථය වෙනුවට පරාර්ථය සිය ආත්මයේ කොටසක් කරගත් වියතුන්ගෙන් එකළ විශ්ව විද්‍යාල පිරී පැවතුනි. අද දක්වා මෙම ආයතන විශ්ව විද්‍යාල නාමයෙන් පවතින්නේ එකී වියතුන්ගේ බුද්ධිමය ශ‍්‍රමයේ දායකත්වයෙනි. විශ්වවිද්‍යාලයක ස්වර්ණමය අවධිය යනුවෙන් හැඳින්වෙන්නේ ගොඩ නැගිලි හා උපකරණවලින් ආඩ්‍ය වීම නොව මෙවැනි වියතුන්  ගෙන් විශ්වවිදයාල පිරී පැවතීමයි. එ් ස්වර්ණමය අවධීන්ට දායක වූ විද්වතුන් වයස්ගත වීම නිසාම එම ආයතනවල බුද්ධිමය සම්ප‍්‍රදායයන් අභාවයට යමින් පවතී. ආචාර්ය පේ‍්‍රමදාස උඩගම වනාහි එලෙස පේරාදෙණි විශ්ව විද්‍යාලයේත්, කොළඹ විශ්වවිද්‍යාලයේත් ශාස්ත‍්‍ර දානය ලබා දුන් වියතෙකු පමණක් නොව ආචාර්ය සී.ඩබ්.ඩබ්. කන්නන්ගරගෙන් පසුව පොදු මහජනයාගේ දරුවන් ඉලක්ක කොට අධ්‍යාපන පරිවර්තනයට දායක වූ මහා වියතාය. එතුමන්ද සිය ජීවන චාරිකාවේ 94 වසර සපුරද්දී පසුගියදා අභාවප‍්‍රාප්ත විය.
          පේරාදෙණි විශ්වවිද්‍යාලයේ ආචාර්යවරයකු වශයෙන් සේවය කරමින් සිටි 1970 දී පමණ එවකට බලයට පත් වූ සමගි පෙරමුණු ආණ්ඩුවේ අග‍්‍රාමාත්‍ය සිරිමාවෝ බණ්ඩාරනායක මැතිණිය විසින් අධ්‍යාපන අමාත්‍යාංශයේ අධ්‍යක්ෂ ජනරාල් හා ලේකම් ධුරය බාරගන්නා ලෙස ආචාර්ය පේ‍්‍රමදාස උඩගමයන්ට ආරාධනා කරන ලදි. එ් අනුව විශ්වවිද්‍යාල ආචාර්ය පදවියෙන් ඉවත්ව අධ්‍යාපන අමාත්‍යාංශයේ ලේකම් ධුරයට හා අධ්‍යක්ෂ ජනරාල් ධුරයට පත්විය.
           මහනුවර මැනික්හින්නේ උපත ලද ආචාර්ය උඩගම ගමේ පාසලෙන්ද අනතුරුව කටුගස්තොට ශාන්ත අන්තෝනි විද්‍යාලයෙන්ද අධ්‍යාපනය ලබා කොළඹ විශ්වවිද්‍යාලයට ඇතුළත් විය. එතුමාගේ වැඩිමල් සොහොයුරා වූ යූ.පී.වයි. ජිනදාස මහතා දීර්ඝ කාලයක් මහනුවර දිස්ති‍්‍රක්කයේ කුණ්ඩසාල ආසනයේ ශී‍්‍ර ලංකා නිදහස් පක්ෂයේ මන්තී‍්‍රවරයා විය. ශී‍්‍ර ලංකාවේ ගැමි ජනයා අතර දේශපාලනය කිරීමේ වෘත්තාන්තගත චරිතයක් වූ ජිනදාස මහතාගේ ආභාෂයත්, සිය ගැමි ජීවිතයෙන් ලද අවබෝධයත් සමග එකල සමගි රජයේ දිසානතිය හඳුනා ගැනීමට එතුමන්ට පහසු විය. අවසාන ප‍්‍රතිඵල කවරක් වුවද එකල අධ්‍යාපන ක්ෂේත‍්‍රයේ උඩගම මහතා මූලිකත්වය සපයමින් සිදු වූ පෙරළිය දුගී ජනයා ඉලක්ක කරමින් විමුක්තිවාදී  දැක්මකින් සිදු වූවකි. එවැනි සමාජ ඉලක්කයන් ඇතිව නිදහස් අධ්‍යාපන පනත ආචාර්ය සී.ඩබ්.ඩබ්. කන්නන්ගර මහතා ඉදිරිපත් කළාට පසුවත්, අවසන් වරටත් , අධ්‍යාපන කි‍්‍රයාවලිය සකස් කෙරුණේ උඩගම මහතාගේ මූලිකත්වයෙනි. එවකට සමගි පෙරමුණු රජයේ දර්ශනයට එම ඉලක්කයන් යම් තරමකට අනුකූලද විය. එතුමා පසු කලෙක අප සමග කීවේ තමා දායකත්වය සැපයූ එකී ප‍්‍රතිසංස්කරණ සමාජ සාධාරණත්වයක් සඳහා පදනම් විය හැකි යයි සිතූ බවයි. එවකට සිටි අග‍්‍රාමාත්‍ය සිරිමාවෝ බණ්ඩාරනායක මැතිණියත්, අල්හාජ් බද්යුද්දීන් මහමුද් අධ්‍යාපන ඇමතිතුමාත් ,එවකට පැවති රජයනුත්, මෙකී  ප‍්‍රතිසංස්කරණ උදෙසා සහය ලබාදුන් බව ඊට වසර පහළොවකට පමණ පසු ආචාර්ය උඩගම අප සමග පැවසීය.
           1977 දී සිය ලේකම් ධුරයෙන් විශ‍්‍රාම යාමෙන් ටික කලකට පසු පීජී ¥පත්හි අධ්‍යාපන ප‍්‍රතිපත්තිය සකස් කිරීමේ මෙහෙයුම් කටයුතුවලට සහභාගි විය. විශ්වවිද්‍යාල ආචාර්ය ධුරයෙන් සමූ ගැනීමත් සමග අධ්‍යාපනඥයකු ලෙස ලොව පුරා අධ්‍යාපන ක‍්‍රමවේදයන් හැදෑරීමට එතුමන් උත්සුක විය. විශේෂයෙන් ප‍්‍රගතිශීලී අධ්‍යාපනය :ඡුරදටරුිිසඩැ ෑාමජ්එසදබ* කවරාකාරද යන්නත්, දරුවකු ලබා ගන්නා අධ්‍යාපනය රටේ සංවර්ධනයට නැවත දායක කරගන්නා ආකාරයත් පිළිබඳ අවබෝධ කර ගැනීමට එතුමා බොහෝ සේ උනන්දු විය.
         නිදහස් අධ්‍යාපන පිළිවෙත 1945 සී.ඩබ්. කන්නන්ගර මහතා විසින් ප‍්‍රතිෂ්ඨාපනය කළත් පාලන බලය ගත් වැඩවසම් පාලකයන් එය පූර්ණ යථාර්ථයක් කර ගැනීමට ඉඩ නොදුන්නේය. අධ්‍යාපනයෙහි වූ පංති භේදය එ් සඳහා ප‍්‍රධාන බාධාව වන බවද ආචාර්ය උඩුගම දුටුවේය.  එහෙයින් දිවා ? වෙහෙසෙමින් දහස් සංඛ්‍යාත ගුරුවරුන් බඳවා ගනිමින් එකී ගුරුවරුන්ගෙන් ඉලක්ක සපුරා ගැනීම උදෙසා මනාව පුරුදු පුහුණු කරමින් එතුමන් කටයුතු කළේය. අධ්‍යාපනය තුළින් දරුවන් පූර්ණ සහනදායි සමාජයක් ඉදිකිරීමේ කොටස්කරුවෙකු කළ යුතු බව ඔහු විශ්වාස කළේය.
         1989ට පසු කාලයක එතුමා සිය විදේශයන්හි කළ සේවයන් නිමවා ලංකාවට පැමිණි අතර ඊට පසුව ටික කාලයක් මාර්ග ආයතනයේ අධ්‍යක්ෂවරයෙකු ලෙස එහි පර්යේෂණ කි‍්‍රයාවලියට සම්බන්ධ වූයේය. මට එතුමා පළමුවරට හමුවන්නේ එහිදීය. මාර්ග ආයතනය ප‍්‍රකාශයට පත් කළ මාර්ග සඟරාවේ ප‍්‍රධාන සංස්කාරක ලෙස මා සේවය කරද්දී එතුමා සමග ආචාර්ය ගාමිණී කොරයා, ගොඞ්පි‍්‍ර ගුණතිලක ආදි විද්වතුන් පිරිසක් එම සඟරාවේ  උපදේශක මණ්ඩලයේ සේවය කළේ ය. මාර්ග ආයතනයේ එදා තිබුණු නිදහස් වෘත්තීය පරිසරය තුළ අපට බොහෝ විෂයයන් පිළිබඳව නිදහස්ව අදහස් හුවමාරු කර ගත හැකි විය. යොවුන් සමාජ කි‍්‍රයාකාරීන් වූ අපට එතුමාගේ  දීර්ඝ වෘත්තික ජීවිතයේ ලද අත්දැකීම්  නොමසුරුව ලබා දුන් අතර ඒ දැනුම හා උපදෙස් පසුකාලීනව බොහෝ සේ අපට වැදගත් විය.
        ආචාර්ය උඩගම වනාහි ජාතික දර්ශනයකින් සමන්විත දේශපාලන නැඹුරුවක් තිබූ විද්වතෙකි. 1977 දී අධ්‍යාපන අමාත්‍යාංශයේ ලේකම් ධුරයෙන් ඉවත් වූ එළඹුණු මැතිවරණයේදී සේරුවල ආසනයේ ශී‍්‍ර ලංකා නිදහස් පක්ෂයේ අපේක්ෂකයා ලෙස තරඟ බිමට බටහ. පසුකාලීනව ශී‍්‍ර ලංකා නිදහස් පක්ෂයේ ප‍්‍රගතිශීලී නැඹුරුව ලෙස ු ශී‍්‍ර ලංකා මහජන පක්ෂය නිර්මාණය කිරීම සඳහා  ටි.බී. ඉලංගරත්න, විජයකුමාරතුංග, වී.ඩබ්. කුලරත්න ආදීන් සමග ශී‍්‍ර ලංකා නිදහස් පක්ෂයෙන් වෙන්විය.  ඉනික්බිති තවත් නොබෝ කලකින් මහජන පක්ෂයේ කි‍්‍රයාකාරිත්වයෙන් ද ඉවත් වූ ආචාර්ය උඩගම ශූරීන් යළි කිසිදු දිනෙක කි‍්‍රයාකාරී දේශපාලනයට පැමිණියේ නැත.
          ඔහු සමග එක්ව වැඩ කළ සමයේ ඔහුගේ උදාරතර ගතිගුණ සමීපව අවබෝධ කර ගැනීමට අපට හැකි විය. එකළ නව සමසමාජ පක්ෂයේ කි‍්‍රයාධරයෙකු වූ ගාමිණී කුමානායකත්, ජනතා විමුක්ති පෙරමුණේ කි‍්‍රයාධරයෙකු වූ විජේරත්නත්, නිදහස් මතධාරියකු වූ පසුකාලීන මහත් ආන්දෝලනයට තුඩු දුන් මාධ්‍යවේදියකු වූ ජේ. තිස්සනායගම් හා මා මාර්ග ආයතනයේ ඔහුගේ සමීපතම හිතවතුන් වූහ. ඔහු කවදාවත් අපගේ එකිනෙකට පරස්පර දේශපාලන කලාපයන් විවේචනය නොකළේය. දාර්ශනිකවම  ජාතිකවාදී දේශපාලනය අගය කළ නමුත් එතුමාගේ එකී දර්ශනය විවේචනය කිරීමට අපිද පසුබට වීමු.
        පසුකාලීනව එතුමන් ජාතික අධ්‍යාපන ආයතනයේ අධ්‍යක්ෂ ජනරාල්වරයා බවට පත් කෙරිණි. එසමයෙහි ද එතුමා සමග වැඩ කිරීමට අපට හැකි විය. එකල ඔහු අප සමග පැවසුවේ තමාගේ අධ්‍යාපනය පිළිබඳ දර්ශනය කි‍්‍රයාත්මක කිරීමට එයද සුදුසු තැනක් නොවන බවයි.
මහින්ද රාජපක්ෂ පාලන සමයේ ආචාර්ය උඩගම ශූරීන් පේරාදෙණිය විශ්වවිදයාලයේ කුලපතිවරයා වශයෙන් ද සේවාවක යෙදුණි.
      
       අප කවරාකාරයෙන් අගය කළත් පේ‍්‍රමදාස උඩගම ශූරින්ගේ අධ්‍යාපන ක‍්‍රමවේදය විවාදපන්නය. එ් ගැන ගැඹුරින් කතා කිරීමේ නිපුණතාවයක් මට නොමැති නිසා මම නිහඬ වෙමි. එහෙත් මා දැක ඇති එක දෙයක් තිබේ. එතුමා සමග ගිය ගමන් බිමන්වලදී හමු වූ උදවියත් එතුමා ගැන නාමමාති‍්‍රකව ඇසූ විටත් අධ්‍යාපන ක්ෂේත‍්‍රයේ වුවන්ගෙන් ලැබුණු ගෞරවය  තවත් රාජ්‍ය සේවකයකු අරබයා ලැබෙනු මා දැක නැත.
දර්ශනයක් සහිතව රාජකාරිය මෙහෙයැවීමත් අවංක බවත්, කැපවීමත් සහිත උසස් නිලධාරීන් අද නැතිම තරම්ය. ආචාර්ය උඩගමයන්ගේ සකි‍්‍රය ජීවිතය තුළ මේ ගුණාංග නොඅඩුව තිබුණි. සපිරි වූ බුද්ධියක් සහිත එතුමා එපමණටම නිහතමානිද විය. දිදුලන ඒ ගුණයට දහස්් ගණන් වෘත්තිකයෝ එපමණටම එතුමන්ට ගෞරවාචාර දැක්වූහ.
චන්ද්‍රරත්න බණ්ඩාර

Wednesday 8 April 2015

අති පූජ්‍ය අග්ග මහා පණ්ඩිත උඩගම ශී‍්‍ර බුද්ධරක්ඛිත හිමිපාණෝ



                      අස්ගිරිය අප බැඳී සිටින ප‍්‍රාදේශීය බුද්ධාගමේ මූලස්ථානයයි. එසේ කියන්නේ අපේ ගමේ පන්සලත් ගම අවට ඇති අනෙකුත් පන්සල් සියල්ලත් අයත් වන්නේ සියම් නිකායේ අස්ගිරි පාර්ශවයට නිසාය. එම නිකායේ මහනායක හාමුදුරුවෝ ලෙස කලක් තිස්සේ එම ධුරය හෙබවූ අති පූජ්‍ය අග්ග මහා පණ්ඩිත උඩගම ශී‍්‍ර බුද්ධරක්ඛිත හිමිපාණෝ අපවත් වී වදාළ සේක. මේ අපවත් වීම මහනුවර පළාතේ උදවියට ටිකක් බරට දැනෙන සමාජ ආගමික සිදුවීමකි.
           
                මහනායක හාමුදුරුවන්ගේ පෞද්ගලික ජීවිතයේ හොඳ නරක මා නොදන්නා නමුත් උන් වහන්සේ උන්වහන්සේගේ තරමට වඩා වැඩියෙන් සමාජය හමුවේ විහිලූ සැපයූ බව නම් දනිමි. මෑතකදී උන්වහන්සේ කළ හොඳම විහිලූව නම් නාමල් රාජපක්ෂ කුමාරයා ගේ මග පෙන්වීමෙන් දළදා මාළිගාව අවට වැව රවුමේ පැවැත්වූ මෝටර් රථ තර`ගයේ හා කාම සංදර්ශනයට මුලින් විරුද්ධවී පසුව හිටපු ජනාධිපති මහින්ද රාජපත්ෂගේ පොරොන්දුවක් නිසා ” මේ සැරේට විතරක් තියපුවාවේ ” කියා උන් වහන්සේ නිහඬ වීමය.
     
           සියම් නිකායික පාර්ශව දෙකේ එනම් අස්ගිරි පාර්ශවයේ  හා මල්වතු පාර්ශවයේ මහනායක හිමිවරුන් පිටුපස දුරාතීතයට ඇදෙන දැවැන්ත ඉතිහාසයක් පෙලගැස්වී තිබේ. එහෙයින් උන්වහන්ස්සේලාත් උන්වහන්සේලා නායකත්වය දරණ නිකාය දෙකත් ලාංකීය සමාජ සංදර්භයේ වැදගත් නියෝජන දෙකකි. උන් වහන්සේලා දෙනම අකලංක සිතින් සෟජුව සිට ගත්තොත් ලංකාවේ බොහෝ දෑ කණපිට හැරවීමේ හැකියාවක් අදටත් තිබේ. එහෙත් තමන් වහන්සේලා එතරම් බලගතු යයි උන් වහන්සේලාට ද අමතකව ගොසිනි. එහෙත් රටේ නායකයෝ හා අනෙකුත් දේශපාලකයෝ උන් වහන්සේලා ගැන නිවරැුදිව තක්සේරු  කරගෙන සිටිති.  ඒ බව දන්නා නිසාම මල්වත්තේ හා අස්ගිරියේ පන්සල් බිම ඉඩ  නැතිවන්නට දේශපාලකයන්ගෙන් පිරිකර ලෙස ලැබුණු බෙන්ස් කාර්වලින් පිරී තිබේ. පොඩි දරුවන් සෙල්ලම් බඩු වලින් සැනසෙන්නාසේ අපේ නායක හාමුදුරුවරුද ඒවායෙන් සැනසෙති. මේ සෙල්ලම අද ඊයේ සිට සිදු වූවක්ද නොවේ.
     
          ලාංකීය බුදු දහමේ සංඝරාජවරු දෙපළ වන මුන්වහන්සේලාගේ කි‍්‍රයාකාරිත්වය බුදු දහමේ චිරස්ථිතියට පමණක් යොමු වේනම් එමගින් ඇතිවන පුනරුදය හරහා බොහෝ යහපත් වෙනස්කම් රට තුල ඇතිවනු නොඅනුමානය. පළමුවෙන්ම උන්වහන්සේලා තමන්ගේ සීමා මායිම් මනාව ලකුණු කර ගත යුතුය. දේශපාලන හැත්ත වරිගයට ආරාම දොරටු වැසිය යුතුය. අවවාද අනුශාසනා ගැනීමට කියා පැමිණියාට ඔවුන් ගන්නා අවවාදයක් අනුශාසනා නොමැති බවත්  ලබා දෙන අනුශාසනා වෙතොත් ඒවා පන්සල් මායිම ඇතලේම බිම දමා යන බවත් තේරුම් ගත යුතුය. අනෙක් අතට රට කරවන අයුරු කියා දීමට තමන්වහන්සේලාටද ප‍්‍රමාණවත් දැනුමක් නොමැති බවද තේරුම් ගත යුතුය. ඒ විෂයේදී බුදුන් වහන්සේ පවා සීමාව ඉක්මවා නොගිය බව තේරුම් ගත යුතුය.
        
           එක අතකින් බලන විට මල්වත්ත හා අස්ගිරිය ලංකාවේ පවතින වැඩවසම්ම ආයතන දෙක ලෙස හැඳින්වීමේ වරදක් නැත. එංගලන්තයේ රජ පවුල එරට පවතින වැඩවසම්ම ආයතනය බවට සැකයක් තිබිය නොහැකිය. එහෙත්  එරට නවීකෘත සමාජය ඉදිවීමේදී රජ පවුල කිසිදු බාධාවක් වී නැත. රජ පවුල නැති එංගලන්තය කෙතරම් සංස්කෘතික වශයෙන් දුප්පත් වනු ඇද්දැයි ඔබ සිතන්නේද? එයාකාරයටම බොහෝ නවීකෘත රටවල වැඩවසම් ආයතන (ආගමික හෝ දේශපාලන වශයෙන්) පවත්වාගෙන යනු ලබයි. එය එසේ වන්නේ කාරණා දෙකකටය. එකක් සංස්කෘතික වැදගත්කමක් ඇති නිසාය. දෙවැන්න සංස්කෘතික හුයක් හරහා ජාතීන් එක්ව තබා ගැනීමට හැකි නිසාය.
    
        මල්වත්ත හා අස්ගිරිය දෙස බැලිය යුත්තේත් එයාකාරයටය. රටේ අවාසනාවට මේ ආයතන දෙක දේශපාලන කි‍්‍රයාකාරිත්වය ආගමික කි‍්‍රයාකාරිත්වයට වඩා ඉහළින් ගැනීම නිසා මහා විකෘතියක් ඇතිවිය. ඒ විකෘතියෙන් බේරා ඒ නිකාය වැදගත් මාවතකට ගැනීමේ හැකියාවක් ඇත්තේ ඒ බව තේරුම් ගන්නා භික්ෂුන් අතමය.